Sunday, December 7, 2014

kilo almak ve kilo vermek hakkinda basit ama onemli bir hatirlatma

kilo almak ve kilo vermek - kişi hormonal ya da bunyesel bir rahatsizliga sahip degilse - gunluk alinan kalorinin harcanan kaloriyle iliskisine dayanir. gunluk aldiginiz kalori harcadiginizdan fazla ise kilo alirsiniz, eger harcadiginiz kalori yediginiz yemegin kalorisinden coksa kilo verirsiniz.

ancak hemen belirtmek gerek: kilo vermek, verdiginiz sey yag oldugunda etkili, dogru ve sagliklidir. kastan kaybettiginizde her ne kadar tartida eksiler gorseniz de yag kutleniz degismediginden aynada o farki gormek mumkun olmayacaktir. kas kaybetmenin metabolizma hizinizi yavaslatarak kilo almanizi kolaylastirmak, iskelet sisteminize cok fazla yuk bindirmek, yasliliginizdaki sagliginizi bozmak gibi bircok etkisi mevcut. yani kilo vermekten daha onemli olan yag vermek ve kas kutlenizi korumaktir. hatirlayin, sizinle ayni kilo ve boyda olup da sizden cok daha sisman ya da cok daha fit gorunen insanlar oldu etrafinizda, bunun ana nedeni -hayir, kimsenin kemikleri iri degil- kas kutlesi arasindaki farktir. hayatim boyunca en zayif oldugum (tarti degil goruntu ve kiyafet) donemde 58 kiloydum ve 34 beden (size 2) giyiniyordum, o donem spor salonunda yasadigimi, kas dolu oldugumu soylemek isterim. bu donemden 1 sene once ise 54 kiloyla 38 beden (size 6) giyiniyordum. tartinin onemi olmadiginin nedeni kisaca boyle...
kaynak: www.thefitnessexplorer.com
tekrar kalori ve kilo verimi konusunda donersek: amerikali olimpik yuzucu michael phelps’in altin madalya diyeti diye adlandirilan beslenme duzeni gunde 12.000 kcal icermekte, gunluk yaptigi antreman ve ihtiyac duydugu besin miktari 12.000 kcal’lik bir diyeti gerektiriyor, bu diyetle kilo almiyor ya da kilo vermiyor. ancak siz 12.000 kcal ile beslendiginizde 2 ay icerisinde taninmayacak hale geleceksinizdir. sizinle ayni yasta ve ayni boy kiloda olan metabolizmasi hizli, kas dokusu sizden fazla ve spor yapan arkadasiniz 2200 kcal yiyerek kilo almazken siz 1800 ile kilo alabilirsiniz. burada harcadiginiz ve ihtiyaciniz olan kaloriyi bilmek, kendinizi tanimak ve ona gore beslenme duzeni olusturmak cok onemli…

ortalama olarak gunde bazal metabolizma ve aktivitelerimiz ile 2000 kcal harcadigimizi dusunelim. 2000 kcal yemek yedigimizde ne kilo alir ne de veririz. 1500 kcal aldigimizda aradaki 500 gr fark ile kilo vermeye baslamaniz gerekir, 1 kilo yag kaybetmek icin 7000 kcal harcanir, yani her 7000 kcal kalori farki yakilan 1 kg yag edecektir. ancak dedigim gibi bu durumun hormonal ya da fiziksel ozel bir durum olmadiginda gerceklestigini unutmamak gerekli. tiroid bezi calismasindaki anomaliler, menopoz doneminde hormonlarda degisiklik, PCOS hastaliginda hormonal problemler gibi durumlar haricinde alinan ve harcanan kalori farki kilo alim verimini saglar.

ancak unutulmamalidir ki kisi kilo vermek icin saglikli seyler yemek zorunda degildir. 1500 kcal almasi durumunda kilo veren kisi bu 1500 kcal’i tum gun sadece mcdonalds  menüsü yiyerek alabilir ve bu durumda kilo verebilir. iste burada onemli olan saglikli beslenerek kilo vermek ve hayati surdurmektir. ozellikle instagram profillerinde sikca gordugum sey saglikli olmayan yemekler yiyip, elestiri alan insanlarin ‘ama ben boyle yiyerek 15 kilo verdim’ demesi… kilo vermis olmakla saglikli kilo vermis olmak ayni seyler degil, ac kalarak ya da sadece kizarmis  patates yiyerek de pekala kilo verebilirsiniz ancak gelecekte sagliginiza olan etkilerini bilmenizin imkani yoktur. yani sagliksiz seyleri yiyerek kilo vermeniz matah degil, ovunulecek birsey hic degil, siz onlara ragmen kilo veriyorsunuz, onlar sayesinde degil… verdiginiz sadece yag degil, hem yag hem kas olabilir, onun da zararlarini yukarida konustuk...

ozellikle genc bir kizken yaptigim diyetleri hatirliyorum. liseden mezunu oldugum h.a.s.a.l.’da inanilmaz revacta olan diyetler vardi ve 48-50 kg halimle ben de sinif arkadaslarimdan geri kalmadan bu diyetleri yapiyordum. yaptigim ve aklimda kalan en sacma 3 diyet var, asiri sagliksiz menusu ile isvec diyeti, ilk 2 gunu sadece meyve suyuyla gecirdiginiz hollywood diyeti ve 1 hafta sadece havuc yediginiz -evet dogru tahmin ettiniz- havuc diyeti! ucunde de -ozellikle havuc- kisa sureli kilo verdim tabi ki, sonucta tavsan gibi beslendim birkac gun ama 4. gunde okul bahcesinde bayilip da dustugumu de soylemem gerek. bir de sunta kivaminda yedigimiz ve cocuklukla saglikli sandigimiz eti form ve mavi yesiller var! meyve ya da badem yerine bunlari kemirdigimi hatirliyor ve kendime cok kiziyorum! ama bu anlattiklarimin 12-13 sene oncesi oldugunu, simdiki kadar saglikli yasam konusunda bilgi icinde yuzmedigimizi belirtmek isterim. ve hala eti form yiyerek saglikli beslendigini sanan kisilere bakip ne kadar uzuldugumu ve ellerine vururmus gibi ekrana vurup o biskuvileri ellerinden atmak istedigimi soylesem?

sonuc olarak saglikli beslenme bir bilim, ben saglikli beslenmenin boyle oldugunu dusunuyorum, bence bu yedigim saglikli diye birsey ne yazik ki yok, neyin saglikli olup neyin sagliksiz oldugunu bilim surekli olarak kanitliyor. mesela o diyet urunlerin icindeki katki kimyasallari sagliksiz, siz her ne kadar ama ben bunu yiyerek kilo veriyorum deseniz de sagliksiz. seker kullanmadim ama tatlandirici attim dediginizde o tatlandirici belki sekerden daha sagliksiz, ama kalorisi yok demenizin hic onemi yok. diyet tatlimda 1 sise vanilya aromasi var dediginizde o aroma duvar boyasiyla ayni maddeden yapiliyor, o tatli saglikli degil. misirli salata yedginizde o misir cok buyuk olasiklikla GDO’lu, yani aslinda salataniz sagliksiz, uzerindeki o sosta ve icindeki yagda neler var bilmiyorsaniz o yediginiz buyuk ihtimalle sagliksiz. evet onlarla kilo verebilirsiniz ancak sagliksiz oldugu gercegini degistiremezsiniz...

kilo verirken saglikli beslenerek hedefe ulasmak ve daha da muhim olani hayat boyu saglikli beslenmek, kilo vermek icin evet yediginizden daha fazla kalori harcamalisiniz ancak kalori saymaktan daha onemli olan yediginiz seylerin gerekten saglikli olup olmadiklarini bilmek… en degerli varliginiz sizsiniz, en buyuk yatirimi, degeri, iyiligi hak eden de vucudunuz, son model arabasina ne oldugu belirsiz benzini almayan, mahalle arasi servise goturmeyen insanlar olarak sira kendinize geldiginde arabanizdan, evinizden, etrafinizdaki herkesten daha fazla ozen gostermek zorundasiniz. bunu yapmanin en basit ve onemli yolu ise saglikli -gercekten saglikli- beslenmek, bu arada kilo da kendiliginden gidiyor zaten...

3 comments:

Terazi said...

Okurken insanı düşündüren yazılarınızı merakla bekler oldum. Umarım farkındalık yaratmayı başarırsınız.

Benim de yaptığım tüm diyetlerin içinde kendimi affetmediğim; "İsveç Diyeti"!

:(

Anonymous said...

Ellerine sağlık canım.

sevgi said...

Benim, geçen bir yıl içinde beslenme konusunda yaptığım bütün araştırmalarımın bir özeti olmuş bu yazı. Ellerine sağlık!..
"Katojenik Diyet" benim için yeni bir yöntem ve alışkanlıklarımı ters-yüz edecek cinsten:)
Çok sorum var ve bu konu ile ilgili neredeyse hiç türkçe yayın yok:(
Bu nedenle sizin ve sevgili "terazi"nin yazdıklarını merakla takip ediyorum ve bekliyorum.
Çok sevgiler...