hayati boyunca kilo sorunu yasayip da bunun sebeplerinden biri olarak tatliya duskunlugunu gostermeyen var midir? kadin olarak tatliya duskunlugumuz malum, ister regl donemi deyin, ister can sikintisi, ister nutella, isterseniz de cikolata, hepimizin bir sebebi ve vazgecemedigi tatlisi mevcut. “ben hic tatli sevmem” diyen o kizi bogazlamak istemedik mi hepimiz? “kilo almak istiyorum” diyen kizdan sonra en kotusudur kendisi bence :)
diyetteyseniz tatli yememeniz gerektiginin farkindasiniz. ancak farkinda olmak ve yapabilmek cok ayri iki kavram, biliyoruz ama yapamiyoruz. tatli istedigimiz yuzunden kac defa diyetimizden olduk, kac defa bastan basladik, kac kere pismanlik duyduk degil mi? sonuc olarak tatlilar ve diyet ates ve su gibi, ayni ortamda biri varsa digeri var olamiyor :(
iste burada -siz diyin bilim adami ben diyeyim is bilir gida firmasi- imdadimiza yetisti: tatlandirici! gercek olamayacak kadar guzel, kalori sifir ama tadi ayni seker! birsey gercek olamayacak kadar guzelse genelde o iste bir bit yenigi vardir ya hani, tatlandirici tam olarak oyle… neden mi?
kalorisi olmayan birseyin vucudunuza girip de size dogrudan kilo yapmasi imkansiz, cok su ictigi icin kilo aldigini dusunen insanlar taniyorum, ya da vitamin aliminin kilo yaptigindan emin olan kisiler, yanlis! hemen soyleyeyim, kalorisi olmayan tatlandiricilar size dogrudan kilo yapmayacaktir. ancak dolayli olarak kilo almanizi saglamak, sagliginizi bozmak, insulin direncine, norolojik problemlere ve hatta kansere bile sebep olduguna dair yuzlerce arastirma mevcut!
oncelikle seker ve tatlandiricilari sayalim:
maltodextrin, maltose, dextrose, glucose, fructose, stevia, splenda, sukroz, caramel, invert sekeri, rafine seker, pekmez, akcaagac surubu, bal, glycerol, lactose (sut sekeri), seker kamisi suyu, arpa malt surubu, hindistan cevizi sekeri, xylitol, sorbitol, isomalt, mannitol, erythritol, acesulfame, aspartame, cyclamate, neotame, saccharin, suclarose, hurma surubu, misir surubu ve daha onlarca farkli isim…
bunlardan size tanidik gelebilecekler:
misir surubu: pasta, biskuvi, sekerleme ve aslinda akliniza gelebilecek her yerde, GDO icerme sansi asiri yuksek, vucudunuza girebilecek en zararli seylerden biri…
rafine seker: bildigimiz beyaz seker, modern zamanlarin uyusturucusu.
stevia: bitkisel oldugundan zararsiz oldugu kabul edilen 0 kalorili tatlandirici ancak laboratuvarda sentezlenen beyaz kristal halindeki stevia’nin dogadakiyle benzerliginin ne kadar kaldigi muamma…
aspartame, saccharin, splenda, acesulfame: diyet biskuvi ve sodalarda, cola light ve zeroda kullanilan tatlandiriclardan, zararli olduklarina dair yuzlerce arastirma ve bilimsel calisma mevcut
sorbitol, mannitol, xylitol, isomalt, erythritol: alkol sekerleri, genelde tatlandiricili sakizlarda ve protein barlarda kullanilir.
lactose: sut sekeridir, sut, yogurt, kefir ve ayranda karbonhidrat olmasi bu sekerden kaynaklanir. dunya uzerinde cok fazla insanin bu sekere alerji ya da intoleransi vardir, bu durum ufak rahatsizliklardan, depresyona, eklem agrisindan yasam suresini kisaltmaya kadar buyuk problemlere neden olabilir. yapilan son arastirmalar sut icmenin insanlar icin, diger tum memeliler gibi bebeklikten sonra kesilmesi gerektigini kabul eder. sut yogurt oldugunda ise bu sekerin etkisi daha az hissedilir, bu nedenle sut yerine ev yapimi keci yogurdu ve kefir kullanmaniz yarariniza olacaktir.
glukoz: dextrose ya da uzum sekeri de denir. vucudun ana enerji kaynagidir (ketogenic diyette degil ama, biz ketonu ana enerji kaynagi olarak kullaniyoruz). dunyada en yaygin bulunan seker cindisir, en kucuk yapi tasidir. nisastadan sentezlenir, sindirimi agizda baslar. butun sekerler gibi fazlasi sismanlik, diyabet ve kanser sebebidir, gunluk alinan miktar dengelenmelidir. kanda surekli bulunmasi pankreas, karaciger metabolizmasini bozar, bu da butun olumcul hastaliklarin ana sebebidir.
fruktoz: meyve sekeridir, basit sekerdir, kana hizla karisir ve kan sekerini hizli yukselterek insulin mekanizmasini uzun vadede bozar. glukozdan cok farkli sentezlenir, vucutta her hucre glukoz kullanabilirken fruktoz sadece karacigerde metabolize edilir. bol kalori ve meyve yiyen kisilerde karaciger meyve sekerini yaga donusturup depolar. sanilanin aksine gut hastaligi bol proteinden degil bu sekerden yani cok bol meyveden kaynaklanir, karaciger yaglanmasi, siroz, bel cevresi kalinligi, insulin direnci, sismanlik, tip 2 diyabet, leptin direnci de diger hastaliklardan bazilaridir. burada dikkat edilmesi gereken fruktozu katki maddesi olarak baska yerlerden almamaktir, yoksa gunde yediginiz 1 porsiyon meyve bu yukaridakilere sebep olmaz. ornek olarak jelibonlardaki meyve tadini ve tatliligi vermek icin aromalar ve fruktoz kullanilir ve bu asiri zararlidir, yine ayni sekilde gunde 6-8 porsiyon meyve yemek yararindan cok daha fazla zarar getirir ancak gunde 1-2 porsiyon meyve ozellikle gunun erken saatlerinde yenildiginde yararlidir ve yukaridakilere sebep olmaz, ancak suyunu degil, fiberiyle beraber butun meyveyi yediginizden emin olun. suyunu sinirsiz icmeniz gereken sey sebzeler, her gun ve kilolarca…
maltodextrin: nisastadan elde edilen bir katki maddesi, gidalarda hem kivam arttirir, hem tat verir. basit sekerdir, hemen kana gecer ve kullanilmadiginda yaga donusur.
agave surubu, akcaagac surubu, hindistan cevizi sekeri, bal, pekmez, hurma surubu: rafine sekerden daha saglikli oldugu suphe goturmeyen ama vucutta beyaz sekerle ayni etkiyi gosteren seker cinsleri. yani beyaz seker yerine akcaagac surubu kullandginizda beyaz sekerin zararlarini vucudunuza sokmayacaksinizdir ancak insulin seviyeniz, kalori aliminiz, beyinde seker alimiyla uyarilan bolgelerdeki algi beyaz sekerle aynidir. daha saglikli olabilir ama gunun sonunda yine de zararli. ozellikle agave surubu artik saglikli olarak kabul edilmiyor, icinde yuksek oranda fruktoz var ve onun da zararlarini yukarida konustuk…
tatlandiricilarin kalori icermemesine ragmen size zamanla sismanlatmasi ise kisaca su sebepten kaynaklanir: tatli birsey yediginizde beyninize aninda sinyal gidecektir, beyin yediginizin beyaz seker mi yoksa stevia mi oldugunu anlayamaz, bu ayrimi yapmak diger organlarinizin isidir. beyin tatli algilamasini yaptiginda insulin seviyeniz yukselir, her ne kadar kaninizda seker dolasmasa da insulin bir kere kaniniza girmis olur. yani siz kalori almasaniz da insulin salgilarsiniz ki bu kalori almaktan daha zararlidir cunku zamanla insulin metabolizmaniz bozulur ve biz buna insulin direnci, daha sonra da tip2 diyabet diyoruz… tatlandiriclarin tek zarari bununla sinirli da degil, kanser riski, notolojik hastaliklar, bas agrisi ve bircok farkli rahatsizliklarla iliskilendiriyorlar, kisacasi saglikli yasaminizda yer almiyorlar. burada da surekli soyledigim su yola cikiyoruz: aromali, tatlandiricili, nisastali tatlilar size kilo yapmiyor saniyorsaniz ne yazik ki yapiyor, hem de yaninda baska hastaliklarla elele geliyorlar. en iyisi tatlandirici alimini minimumda tutmak, onun yerine meyve yemek ve meyveleri kullanmak…
No comments:
Post a Comment